Кыргызстандын Маалымат Соода Порталы (КМСП) соода операциясына тиешелүү бардык процедураларды тизмелейт жана иретке салат.
КМСПдеги белгилүү бир продукт үчүн суроонун натыйжасы издөө натыйжаларынын барагына алып барат, анда эмнеден баштоо керек, кайда баруу керек жана акыркы натыйжа кандай болорун түшүндүрөт. Мындай баракчада:
- товарларды бажыдан өткөрүү үчүн аткарылышы керек болгон бардык жол-жоболордун тизмеси келтирилген;
- процедураларды алар аткарылышы керек болгон ырааттуулукка ылайык иреттейт. Мисалы, товарларды бажыдан өткөрүүдөн мурун шайкештик сертификаты же ветеринардык сертификат талап кылынышы мүмкүн.).
Белгилүү бир соода операциясын (импорт/экспорт/транзит) бүтүрүүнү каалаган соодагер туш болгон толук реалдуулукту эске алуу үчүн КМСП алдын ала жол-жоболоштуруу жана бажылык жол-жоболоштуруу процесстерин камтыган процедуралардын 4 категориясы боюнча тиешелүү маалыматты чыгарат:
- Алдын ала каттоо/баштапкы каттоо: Жеке адам же юридикалык жак кийинчерээк лицензияларды жана уруксаттарды алуу үчүн каттоодон өтүшү керек. Бул кампа же ветеринардык инспекция тарабынан текшерүү болушу мүмкүн. Эреже катары, тышкы экономикалык ишмердиктин катышуучусунун уюмдары бир жолу гана каттоодон өтүшү керек.
- Лицензиялар: Бир катар тармактар жөнгө салынат жана бул тармактарда тышкы экономикалык ишмердүүлүк менен алектенүүнү каалаган уюмдар (жеке ишканалар же корпорациялар) бул ишке киргизилгенге жана керектүү уруксаттарды алышка чейин лицензия алышы керек. Кээ бир учурларда, лицензиялар жыл сайын узартылышы керек;
- Уруксат берүүлөр: Жол жоболоштуруу процедурасы башталганга чейин жүк үчүн чогултулууга тийиш болгон уруксаттар. Мисалы, бул фитосанитардык же ветеринардык сертификат, келип чыккан жеринин сертификаттары, импорттук уруксаттар, шайкештик сертификаттары ж.б. уруксаттар болушу мүмкүн. Бул жол-жоболор ар бир соода операциясы же ар бир партияны жөнөтүү үчүн аткарылууга тийиш;
- Бажы тариздөө жана чек ара жол-жоболору: жүктү бажы жагынан жол-жоболоштуруу жана чек арадан чыгуу же кирүү пунктунан өткөрүү үчүн зарыл болгон бардык процедуралар. Аларга бажы декларациясын берүү, чек арадагы текшерүүлөр, жүктү пломбалоо ж.б. процедуралар. Уруксаттар сыяктуу эле, бул жол-жоболор ар бир жаңы соода операция үчүн талап кылынышы мүмкүн.
Процедуралар кайсы категорияга кирерин түшүнүү, аларды аткаруунун тартибин түшүндүрүү үчүн абдан маанилүү, айрыкча товарларды (же кызмат көрсөтүүлөрдү) соодалоого жаңы келгендер үчүн.
Пошаговое описание процедур
Жогоруда айтылган издөө натыйжаларынын бетинде пайда болгон ар бир процедура үчүн тексттик меню процедураны ким аткарышы керек экенин көрсөтүп, анын максатынын так жана кыска түшүндүрмөлөрүн камтыйт.
Андан ары, ар бир жол-жобосу үчүн, КМСП жол-жобосу аркылуу өтүү үчүн зарыл болгон кадамдардын тизмесин берет. Процедуралар бир же бир нече кадамдан турат. Бул учурда кадамдын аныктамасы "соода операциясын аяктоо үчүн колдонуучу менен администрациянын (же зарыл болгон кызматты көрсөтүүчү жеке жактын, мисалы, мамлекеттик нотариус) ортосундагы кандайдыр бир зарыл болгон өз ара аракеттенүү" болуп саналат.”
Ар бир кадамдын деталдары (байланыш маалыматтар, талаптар, жыйынтык ж.б.)
Ар бир процедуранын ар бир кадамы үчүн КМСП төмөнкүлөрдү көрсөтөт:
- зарыл болгон байланыш маалыматы, анын ичинде уюмдун аталышы, дареги, телефон номерлери, веб-сайт, электрондук почта даректери, ж.б. (“кайда барыш керек?”);
- талап кылынган документтер, анын ичинде жүктөлүп алынуучу формалар жана тастыктоочу документтер (“эмне алып келүү керек?”);
- чыгашалар, б.а. талап кылынган жыйымдардын жана төлөмдөрдүн чоо-жайы, анын ичинде төлөм ыкмалары (“канча турат жана кантип төлөйм?”);
- күтүлгөн жыйынтыктар (“мен эмне алам?”);
- кадамдын бардык элементтери, өзгөчө талаптар жана төлөмдөр боюнча укуктук негизге шилтеме (“бул кандайча мыйзамдуу?”);
- кадамды аяктоо үчүн убакыт алкагы (“канча убакыт талап кылынат?”);
- даттанууларды жана даттанууларды берүү ыкмалары («көйгөй болгон учурда кайда даттануу керек?»).
